ORLĘTA LWOWSKIE

KALENDARIUM WYDARZEŃ

“Lwowiacy to Orlęta harde,
Lwowiacy to niezłomna stal.
Do walki żołnierzyki harde,
Z uśmiechem szli, tak jak na bal…”

22.11.1918r.

Por.dr Roman Abraham z chorążym Mazanowskim zatknął polską chorągiew na Lwowskim ratuszu. Jednocześnie na całym froncie następuje generalne natarcie, prowadzone przez płk. Michała Karaszewicz- Tokarzewskiego. Najzacieklej bronią się Ukraińcy na Wysokim Zamku, ale wycofują się przez Podzamcze.

Do godz. 8-ej rano cały Lwów był już w polskich rękach.

21.11.1918r.

Atak polskich odziałów na wszystkich odcinkach od wschodu, południa i zachodu. Zdobycie Snopkowa, Pohulanki, Łyczakowa, ulic Mejzelsa, Rappaporta, aż do ulicy Alembeków. Ubezpieczenie pododziałów piechoty przez kawalerię z kierunku Wmik. Rajd kawalerii na Lesienice i walka leśna pod Mariówką. Artyleria ostrzeliwuje Cytadelę i Wysoki Zamek.

Na cmentarzu Łyczakowskim ginie Jurek Bitschan.

20.11.1918r.

Na Dworzec Główny przybywa 6 pociągów z odsieczą pod dowództwem ppłk. M. Karaszewicz-Tokarzewskiego. Stan sił polskich 329 oficerów, 2717 żołnierzy, 4744 karabinów, 25 karabinów maszynowych, 9 dział, 4 minerki, 568 koni, 33 samochody.

19.11.1918r.

Pertraktacje o rozejm. Arcybiskup Józef Bilczewski i metropolita Andrzej Szeptycki nawołują do zaprzestania walk. Por. Ludwik de Laveaux zawiadamia o nadchodzącej odsieczy – powstrzymuje to stronę polską od ustępstw. Gen. Tadeusz Rozwadowski objmuje dowództwo odsieczy.

18.11.1918r.

Naczelny pirotechnik obrony por.inż Jan Olechowski wysadza z podkopu fragment koszar Ferdynanda, co umożliwiło ich  zdobycie. Zajęcie okolic pl. Bema. Dwudniowe zawieszenie broni.

17.11.1918r.

Zacięte walki na Persenkówce. Kleparowie, Kulparkowie, Zamarstynowie, na cmentarzach Łyczakowskim i Stryjskim. Dalsze ataki ukraińskie na Szkołę Kadecką. Zdobycie przez por. Brzozowskiego stacji kolejowej na Persenkówce. W kontrataku por. Bieńkowski zdobywa rogatkę stryjską oraz ulice: św. Zofii, Stryjską, Obertyńską i Pułaskiego. Do niewoli wzięto 30 jeńców, w tym 9 milicjantów żydowskich oraz wiele broni.. Wypad kawalerii lwowskiej na Gródek Jagielloński.

16.11.1918r. 

Oficjalna nota J. Piłsudskiego do państw zachodnich o powstaniu państwa polskiego. Zdobycie parku Tryjskiego, placu Powystawowego, ulicy Poniatowskiego oraz części koszar Ferdynanda. Por. Królikieicz i por. Derpowski niszczą dwie baterie ukraińskie na Wysokim Zamku. Rozkaz J. Piłsudskiego nakazuje generałowi Roi w Krakowie organizowanie odsieczy dla Lwowa, oraz płk. S. Skrzyńskiemu, zorganizowanie oddziału ochotniczego.

15.11.1918r. 

Zdobycie elektrowni na Persenkówce. Odparcie ataków ukraińskich na Szkołę Kadecką. Poważne uszkodzenia gmachu i zbiorów Biblioteki Ossolińskich w czasie zdobycia jej przez Ukraińców. Ciężkie walki obronne na Zamarstynowie pod dowództwem ppor. Starcka. Por. Mond odrzucił wypad nieprzyjaciela od strony Cytadeli. Dotychczasowy szef sztabu generalnego Rady Regencyjnej gen. Tadeusz Rozwadowski zostaje dowódcą Armii Wschód na terenie Małopolski Wschodniej.
Biblioteka Ossolińskich we Lwowie

14.11.1918r.

Krwawe walki o Górę Stracenia oraz na Cmentarzu Łyczakowskim. Ataki ukraińskie na Zamarstynów, Podzamcze, Kulparów i Dworzec Główny. Odparcie ofensywy ukraińskiej. Na Podzamczu zdobyto broń i jeńców. Stan sił polskich: 1832 walczących, w tym 809 w wieku od 12 do 19 lat. W tej liczbie było 73 wojskowych. W Warszawie Józef Piłsudski przejmuje oficjalnie od Rady Regencyjnej ster państwa.

13.11.1918r.

Bitwa obronna na polach Kulparkowa – pozycje utrzymano dzięki akcji szwadronu kawalerii „Wilki”. Zniszczenie polskich oddziałów pododcinka Zamarstynów. Odparcie ataków ukraińskich na Wulce i pod Szkołą Kadecką. Dalsze zdobycze polskie pod Hołoskiem Wielkim. Dalsze ostrzliwanie artyleryjskie szpitala na Politechnice, mimo znaku Czerwonego Krzyża (wiele ofiar). Na Zamarstynowie sotnia Gonty dokonuje rzezi mieszkańców za udział w walkach. Odparcie ataków ukraińskich na Kleparów i Górę Stracenia.

Francja uznaje Polski Komitet Narodowy za władzę administracyjną w Polsce. Proklamowana została Zachodnioukraińska Republika Ludowa -tymczasowa konstytucja przyjęła za godło herb dawnego księstwa helicko-włodzimierskiego – złoty lew na błękitnym polu, zastąpiony wkrótce przez wschodnio-ukraiński trójząb na niebiesko-żółtym polu.
Politechnika Lwowska

12.11.1918r.

Ukraińcy ostrzeliwują szpital na Politechnice. Rajd kawalerii do Sokolnik. Kontrakcja na Zimną Wodę i Rudno. Nasze oddziały zdobyły ul. Jachowicza i Rappaporta. Ponowne polskie propozycje zawieszenia broni. Pilot por. Stefan Stec leci do Warszawy w sprawie odsieczy.

11.11.1918r.

W kwaterze Marszałka Ferdynanda Focha w Compiegne Niemcy podpisują akt kapitulacji. Dalsze ciężkie walki o koszary Ferdynanda i o Cytadelę. Rajd lwowskiej kawalerii do Kulparkowa i Skniłowa. Walki na cmentarzu Łyczakowskim i Stryjskim. Zdobycie Politechniki. napad ukrainski i zniszczenie polskiej wsi Sokolniki.
Rada Regencyjna przekazuje naczelne dowództwo nad polską armią Józefowi Piłsudskiemu. Po zdobyciu Przemyśla przez grupę mjr. Stachiewicza dołączenie sił ppłk. Karaszewicz-Tokarzewskiego stworzyło grupę 140 oficerów i 1228 szeregowców przeznaczoną na odsiecz dla Lwowa.

10.11.1918r.

Zdobycie płonącej Poczty Głównej. Wypad kawalerii lwowskiej „Wilków” i „Lotnej Maszynki” do Rzęsny Ruskiej, Domażyra i Kozic. Zgrupowanie mjr. J. Stachiewicza w sile 500 ludzi zaatakowało Przemyśl. Przybycie Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnkowskiego z więzienia w Magdeburgu do Warszawy.

9.11.1918r.

Zaciekłe ataki ukraińskie na Górę Stracenia. Walki w parku Stryjskim i w Ogrodzie Jezuickim oraz na Poczcie Głównej. dalsze ostrzeliwanie koszar Ferdynanda i cytadeli. Przesunięcie frontu w kierunku przedmieścia Żółkiewskiego. Rajd lwowskiej kawalerii „Wilki” do Skniłowa. Rozbrojenie chłopów ukraińskich, zdobycie ok. 100 karabinów. Dramatyczny lot por. Steca z prof. dr Strońskim do Krakowa w sprawie odsieczy. Organizowanie przez por. T. Nittmana lotnego oddziału konnego karabinów maszynowych „Lotna Maszynka”. Z Krakowa pod dowództwem mjr. J. Stachiewicza wyruszyła grupa 600 żołnierzy w kierunku Przemyśla.
Gmach Poczty Głównej

8.11.1918r.

Dalsze walki o Dom Inwalidów. Ukraińskie próby odbicia Góry Stracenia. Zdobycie kościoła św. Anny. Ciężkie walki na pl. Bema i w Ogrodzie Jezuickim. Polskie ataki na koszary Ferdynanda i Cytadelę. Zacięte walki w okolicy Skniłowa. Budowa auta pancernego „Józef Piłsudski” pod technicznym kierunkiem prof. Antoniego Markowskiego, którego komendantem został E. Świtelnicki-Sas.

7.11.1918r.

Pod dowództwem kpt. Boruty-Spiechowicza – podporucznicy Wolak i Rudolff zdobywają w pociągu ukraińskim w Skniłowie 12 armat, 8 tyś. ręcznych karabinów, 4 karabiny maszynowe, amunicję oraz wiele innej broni. Ciężkie walki o Górę Stracenia. Ostrzeliwanie artyleryjskie koszar Ferdynanda. Walki o Dom Inwalidów. Przybywają ochotnicy z Płocka i Krakowa. Rozpoczęto budowę pociągu pancernego „PP3”, którą zakończono 19 listopada. Ukraińcy odrzycają polskie propozycje zawieszenia broni.

6.11.1918r. 

Zdobycie Dyrekcji Kolei, dworca Kulparkowskiego. Gen Bolesław Roja organizuje w Krakowie pomoc dla Lwowa. Podział frontu na 5 odcinków w trzech grupach: kpt. Trześniowskiego, Boruty-Spiechowicza i Walerego Sikorskiego.

5.11.1918r. 

Odzyskanie koszar Wuleckich przez por. Wilhelma Starcka. Odparcie ataków na szkołę Kadecką. Zajęcie poczty, Dyrekcji Policji, rzeźni, ataki na Cytadelę, zajęcie radiostacji przy ul Chocimskiej. Bombardowanie lotnicze pociągu ukraińskiego przez poruczników pilotów Stefana Bastyra i Janusza de Beauraina. Polacy wzięli do niewoli 200 jeńców.

4.11.1918r. 

Powtórne zajęcie Szkoły Kadeckiej. Ponowne zdobycie Dworca Głównego. Walki o Szkołę Sienkiewicza – straty polskie ok.100 poległych. Ciężkie walki na Janowskim. Zajęcie głównej kwatery dowództwa ukraińskiego w pałacu Sapiehów. Zdobycie ulic; Kleparowskiej, Gródeckiej, janowskiej oraz gmachu Sejmu. Okrążenie Cytadeli. Zbudowanie przez kolejarzy pociągu pancernego”Pilsudczyk” dla obrony Dworca Głównego. Ogłoszona została mobilizacja polskich mieszkańców Lwowa obejmująca mężczyzn od 17 do 35 roku życia.Ukazuje się pierwsza gazeta codzienna „Pobudka”. Dokonany został podział obrony na dwie grupy: I – pod komendą kpt. Tatar-Trześniowskiego, II – objął Mieczysław Ludwik Boruta-Spiechowicz.

Aleksandra Zagórska, matka Jurka Bitschana, organizuje Ochotniczą Legię Kobiet.

3.11.1918r.

Utrata radiostacji w Kozielnikach, która była broniona przez 15 ludzi. Zdobycie placówki Bema, Góry Stracenia, obozu na Janowskim, cerkwi św. Jura. lotniska na Skniłowie, Zamarstynowa, ul. Kopernika i ul. Sykstuskiej. nadal trwają ciężkie walki o Dworzec Główny. Przybycie posiłków ukraińskich – gwardii Wasyla Habsburga (Wyszywanego) do Lwowa w sile 300 żołnierzy pod dowództwem Hrycia Kossaka.

2.11.1918r.

Rozpoczynają się ciężkie walki o Dworzec Główny. Górę stracenia broni oddział abrahamczyków. Polacy zdobywają magazyn broni. Kpt. Kopeć zdobywa radiostację w Kozielnikach. Kpt. Tatar-Trześniowski ściąga armaty z Rzęsny Polskiej. Zajęcie szkół Marii Magdaleny i Konarskiego. Linia bojowa przesuwa się w kierunku cerkwii św. Jura i ogrodu Jezuickiego. Por. Mond zdobywa remizę tramwajową. Na wiadomość o przybyciu Strzelców Siczowych rokowania polskiej strony z Radą Ukraińską zostają przez stronę ukraińską zerwane.

1.11.1918r. Godz. 2.00-4.00

Ataman Witowskij, dowódca wojsk ukraińsko-austriackich zajmuje zbrojnie Lwów: ratusz, Namiestnictwo, dworce kolejowe, pocztę i telegrafy, Dyrekcję Policji, Dyrekcję Kolei oraz inne ważne obiekty miasta. W skład ukraińskich sił zbrojnych, liczących początkowo 4 tyś.,a w następnych dniach ok.10 tyś. żołnierzy wchodziły: 15, 19 i 41 pułk piechoty, 30 batalion strzelców, 3 batalion asystencyjny oraz 1000 żandarmów. Polski Komitet Narodowy powierza kapitanowi Czesławowi Mączyńskiemu dowództwo Pierwsze walki o szkołę Sienkiewicza.